![[Georges Tarboureich]](../../common/images/Georges-Tarbouriech.jpg)
door Georges Tarbouriech
<georges.t(at)linuxfocus.org>
Over de auteur:
Georges is al lange tijd een UNIX gebruiker. Omdat hij de 'gigantische' bladerprogramma's een beetje zat is, is hij zeer geinteresseerd in de kleintjes.
Vertaald naar het Nederlands door:
Rob Huls <rob(at)armitage.myweb.nl>
Inhoud:
|
Zingen op het internet
![[illustratie]](../../common/images/article207/operalinux.gif)
Kort:
In een voorgaand artikel heb ik gezegd dat het bladerprogramma van
Opera mij nog niet overtuigd heeft. Omdat de nieuwe 5.0 voor Linux versie een
verbetering is, ben ik daar iets anders over gaan denken. Hier is een korte
recensie van een van de kleinste browsers die er voor Linux is. Je kunt
een gratis kopie van Opera 5.0 krijgen op
http://www.opera.com
Het oerwoud van de bladerprogramma's
Bijna tien jaar geleden verscheen het eerste grafische bladerprogramma,
genaamd Mosaic. Het was in zekere zin een ommekeer, omdat
het een nieuwe manier was om op het internet rond te neuzen. Dat was nogal een
stap vergeleken met de programma's die we toen gebruikten om verbinding te
maken met BBSen. Dit programma was behoorlijk klein en toch in staat
kleurenplaatjes, gekleurde tekst, enzovoorts weer te geven. Even later kwam zijn
'zoon' Netscape, die uiteraard al wat groter was. Dit programma werd de
referentie voor het rondneuzen op het web voor vele UNIX systemen. Vervolgens
kwam de 'Windows' versie, die M$ op het idee bracht zelf een bladerprogramma te
ontwikkelen. Dat was de geboorte van de enige echte Internet Exploder, waarmee
de oorlog tussen Netscape en IE begon. Tegelijkertijd maakten ontwikkelaars
grafische bladerprogramma's voor andere system, zoals Amiga OS, NeXTstep (het
allereerste bladerprogramma werkte trouwens onder NeXTstep en heette
WorldWideWeb, maar dat terzijde) en later BeOS. Ze slaagden erin kleine bladerprogramma's te maken die
even goed waren als de twee zwaargewichten. Om er een paar te noemen: AWeb,
IBrowse, Voyager voor Amiga OS, OmniWeb voor NeXTstep of NetPositive voor BeOS.
Er is nog een geweldig bladerprogramma met de naam Voyager, die geleverd wordt
bij QNX 4 RTOS. We kunnen ze uiteraard niet allemaal noemen.
Als je het hele verhaal van de bladerprogramma's wilt leren kennen, neem dan
eens een kijkje op http://www.w3.org/History.html.
Terwijl dit gebeurde werden de processoren steeds krachtiger, waardoor er meer
bronnen beschikbaar waren. De grootte van het interne geheugen en van de harde
schijf nam toe. Dit was zonder twijfel het begin van de 'fabrieken' die we
tegenwoordig kennen, ondanks dat we ze nog steeds bladerprogramma's noemen. We
zullen niet ingaan op wat er vervolgens gebeurde in de oorlog tussen Netscape en
IE. Waar het om gaat is dit. Tegenwoordig is een bladerprogramma ongeveer 15 MB
groot, zonder de bibliotheken, de plugins, enzovoorts mee te tellen. Dat zijn -
monsters! En welke alternatieven zijn er? Nou, niet veel, omdat de meeste
gebaseerd zijn op de bibliotheken van Netscape (of Mozilla). Dat betekent dat
als het bladerprogramma redelijk klein is, hij nog steeds deze bibliotheken
nodig heeft en daarmee net zo groot als de 'voorbeelden' wordt. Betekent dit dat
deze bladerprogramma's beter zijn dan de kleinste? Dat is een
meningskwestie. Maar veel mensen gebruiken nog steeds een 'kleine'
computerconfiguratie en het openen van deze programma's op een 200 Mhz
processor met 32 MB intern geheugen is niet bepaald leuk te noemen. Dát
is waar Opera als alternatief voor Linux om de hoek komt kijken.
Opera verkrijgen
Opera is een Scandinavisch bedrijf, gevestigd in Noorwegen. Die
Scandinaviërs zijn vaak innovatief en we hebben behoorlijk wat geweldige
software aan hen te danken. Om er maar eens een paar te noemen:
ssh, (de commerciële versie) uit Finland,
of een van de mooiste stukjes software ooit,
Scala, een multimedia hulpprogramma dat rond 1987 in
Noorwegen is ontstaan. Door deze laatste kon het Amiga platform ongelooflijke,
echt multimediale presentaties en aardige vidualisaties doen, jaren voordat
andere besturingssystemen dat konden. Dit moest gezegd!
Op http://www.opera.com kun je de nieuwste
5.0 versie van dit bladerprogramma voor Linux ophalen. Je kunt het krijgen als
rpm of als deb pakket, of als een tar.gz archief. Omdat het gebaseerd is op QT
kun je zowel statisch als dynamisch gelinkte binaire bestanden ophalen. Als je
voor de laatste kiest, moet QT 2.2.4 op je computer geinstalleerd zijn. We
zullen het niet hebben over het installeren van Opera hebben, omdat dit triviaal
is.
Opera is een commercieel produkt. Een van de grote verschillen met voorgaande
versies is dat je Opera nu gratis kunt krijgen. Geen uitprobeerperiode van 30
dagen meer. Het nadeel is dat er constant advertentie-banners bovenaan het
balderprogramma langskomen. Als dit je te veel irriteert kun je het kopen voor
$39.
Ter informatie, Opera is ook beschikbaar voor Windos, BeOS, Mac en EPOC. Een
versie voor OS2 is in de maak. Verder zijn de versies voor Linux beschikbaar
voor i386, SPARC en PPC.
Uiteraard zullen wij ons bezighouden met de Linux versie. We hebben trouwens
noch de BeOS noch de Windos versie getest.
Opera gebruiken
Zoals elke grafische browser is Opera makkelijk te gebruiken. Het zal je
niet veel tijd kosten om aan Opera te wennen. De voorkeuren zijn behoorlijk
uitgebreid en je kunt er vanalles en nog wat mee
![[Preferences]](../../common/images/article207/prefs.gif) |
| Voorkeuren scherm in opera 5.0 |
Ze zijn zelfs zo uitgebreid dat het wel even kan duren voordat je voor
elkaar hebt wat je wilde. Het beheer van lettertypen is bijvoorbeeld nogal
zwaar, maar dat is mijn mening.
Als we het toch over mogelijkheden hebben, Opera heeft een uitklapbare
geschiedenis. Dat wil zeggen: er verschijnt een klein pijltje onder de 'vorige' en
'volgende' knoppen. Als je hier op klikt verschijnt een lijst van eerder bezochte
pagina's gedurende de internetsessie. Dit zit al enige tijd in Netscape,
maar dan met de pijltjes erboven :-) Dit betekent uiteraard niet dat de
andere vormen van geschiedenis niet meer beschikbaar zijn. Je kunt nog
steeds bij de eerder bezochte pagina's via de URL geschiedenis of via de
menuoptie geschiedenis. Zekers geen slecht idee!
Een hele goede optie is de mogelijkheid om het laden van plaatjes op elk
willekeurig moment aan of uit te zetten met een knop op de voortgangsbalk,
naast de plek waar je de URL intikt. Netscape heeft een soortgelijke optie
gehad, maar die was diep in het menu onder preferences weggestopt. In
tegenstelling tot Netscape werkt het uitgesteld laden van plaatjes altijd. Deze
optie verbetert het snel bladeren op het net. Je klikt je weg door de
webpagina's totdat je bij de pagina bent waar je wezen wilt en zet dan pas de
plaatjes aan. Navigeren gaat zo een stuk sneller, omdat je niet steeds hoeft te
wachten totdat alle plaatjes op alle pagina's geladen zijn.
![[Find bookmarks]](../../common/images/article207/bookmarksearch.gif) |
| Bookmarks doorzoeken |
De functie 'Bookmarks doorzoeken' is ook een goed idee. Je kunt met behulp van
wildcards je bookmarks doorzoeken.
Een andere geweldige optie heeft te maken met HTML-validatie. Als je
met de rechtermuisknop klikt op een HTML document, dan wordt je doorgestuurd
naar het World Wide Web Consortium. De validatie service vertelt je dan of de
HTML-code al dan niet correct is. Dit is een erg nuttige optie om je code te
controleren als je een website aan het bouwen bent. Het zou het einde kunnen
zijn van de talloze onbereikbare websites... zogauw andere browsers / editors
dezelfde optie zouden aanbieden!!!
Dit vereist wat nadere toelichting, ook al lijkt het niet helemaal bij
het onderwerp thuis te horen. Meer en meer websites worden gebouwd met software
van commerciële bedrijven en voldoet daardoor niet aan de w3c waanbevelingen.
Erger nog, elk bladerprogramma gedraagt zich op een andere manier. Het resultaat
is dat het afhankelijk is van het bladerprogramma dat je gebruikt of je een
website wel of niet kunt bereiken. Stom, nietwaar?
Dus alstublieft, internet 'professionals', stop met het gebruik van
commerciële software om je websites te bouwen. Stop ermme overal Java voor te
gebruiken, vooral als het niet nodig is. Stop met het gebruik van deze stukken
s...oftware om je HTML te schrijven: het is geen HTML meer!!! Je kunt 50% van
wat automagisch gegenereerd wordt weglaten. (Ik zal geen namen noemen, maar ik
denk dat je wel begrijpt waar ik het over heb). Dat is het eerste deel van het
probleem.
Het tweede deel komt van de bladerprogramma's zelf. Waarom interpreteert
Netscape 6.0 voor Linux code bijvoorbeeld anders dan andere versies van
Netscape? Dit heeft trouwens niets te maken met verschillende Netscape versies,
omdat je dezelfde problemen kunt hebben met andere bladerprogramma's. Laten we
het maar niet over Exploder hebben. Wat ik bedoel is dit: sommige HTML-code zal
werken met Netscape 6.0 maar met geen enkele andere browser. Wat je daarmee
krijgt heeft niets te maken met wat je verwachtte!
Een ander bekend probleem met Netscape 6.0 voor Linux vindt zijn oorsprong
in zijn gedrag in combinatie met de Apache http server zonder actieve DNS: het
duurt een hele tijd om die server te vinden. Het programma bevriest niet,
zoals zijn oudere broertje dat soms doet, maar hangt gewoon, wachtend. Ik ben
nog nooit zo'n 'bevroren' situatie tegen gekomen met Opera. Ik heb ook nooit
hoeven wachten totdat hij een http server had gevonden.
Er zijn nu eenmaal vele besturingssystemen en bladerprogramma's en dus
gebruikt niet iederen Netscrape of Exploder. Het is niet voor niets dat er een
Consortium is. Als de meeste schrijvers niet snel zich gaan houden aan de w3c
aanbevelingen, dan kunnen we binnenkort vele websites niet meer bezoeken. Wordt
dit met opzet gedaan? Dat moet je zelf maar uitmaken ...
Ik weet dat ik al eerder zoiets heb geschreven, maar ik wil het nogmaals
benadrukken. Hier bij LinuxFocus testen we veel om te kijken of elk
bladerprogramma onze website kan weergeven. Iedereen zou dat moeten doen. Nou
ja, dit is mijn mening.
Excuses voor de terzijde: Ik weet dat het veel voorkomt in mijn artikelen,
maar het is slechts om jullie wakker te houden en te kijken of je nog wel bij de
les bent.
Laten we weer terug gaan naar Opera.
Opera 5.0 voor Linux kan sommige websites weergeven waar Netscape 4.77
voor Linux het laat afweten (om er maar eens een te noemen). Opvallend, niet?
Goed punt trouwens.
Aan de andere kant heeft Opera nog wel eens problemen met
bijvoorbeeld CGI-scripts, waar andere browsers prima werken. Dit bewijst twee
dingen: elk bladerprogramma reageert op zijn eigen wijze. Om meerdelige
formulier-data coderingen te scheiden gebruiken Netscape en MSIE zoiets als:
-----------------------------2564311134412
Met een bepaald willekeurig getal. Een CGI-script dat geschreven is om zoiets te
verwachten laat het met Opera afweten, omdat Opera niet exact dezelfde
formulering gebruikt als andere browsers. In plaats daarvan gebruikt het zijn
eigen scheidingen:
--_OPERAB__-tRjeTHZvhMcr8tfsjpfOeE
Dit is waarschijnlijk gebaseerd op een standaard, maar onnodige verschillen maakt de
dingen zeker ingewikkelder. Opera voegt geen nieuwe optie toe, het is gewoon
anders. Je zou kunnen zeggen dat het probleem ligt bij een slecht geschreven
script, maar dat is niet altijd het geval. Opera kan ook geen grote meerdelige
formulier-data versturen. Dat lijkt een echte fout te zijn. Het houdt midden in
de data overdracht gewoon op en de gebruiker wacht voor eeuwig totdat de pagina
compleet is.
Nog een punt is dat bladerprogramma's verschillend werken, afhankelijk van het
bestruringssysteem waar ze op draaien. Dit is allemaal voor de hand liggend,
maar velen vergeten het.
Opera heeft een optie om zich uit te geven voor IE of Mozilla, maar dat lost het
bovenstaande probleem niet op.
Nu even wat meer 'technisch'. Opera voldoet aan de standaarden HTML 4.01, XML
1.0 en XHTML 1.0. Het ondersteunt ook CSS (Cascading StyleSheets) niveau 1 en
2. Niet slecht! Helaas is dat niet voldoende. Dit kan Opera niet verweten
worden, omdat vele andere bladerprogramma's deze problemen ook hebben.
De weergave in Opera gedraagt zich een beetje als OmniWeb voor MacOS X (voor
degenen die dat kennen). Het duurt wat langer voordat de weergave perfect is:
het moet wat aangepast worden na het laden, zoals bij elke browser, maar dit
lijkt wat langer te duren dan bij enkele anderen, in elk geval op bescheidener
configuraties. Voor de rest is het behoorlijk snel. It zou niet gelijk zeggen de
snelste (ik werk niet voor Opera), maar toch behoorlijk snel.
Hoe Opera eruit ziet? Nou, zo:
Zoals je ziet, weinig bijzonders, maar je kunt veel dingen aan het uiterlijk
aanpassen. Je kunt bijvoorbeeld links een hotlist neerzetten. Je kunt een
schermenbalk neerzetten, een balk met bookmarks... Het is behoorlijk
'aanpasbaar'.
Als je de log-files van een lokale http server bekijkt kun je trouwens zien
dat Opera meerdere verbindingen tegelijkertijd opzet, zoals dat gebeurt als je
meerdere exemplaren van een browser tegelijkertijd gebruikt. Dat kan ook een
verklaring zijn voor de aanpassingstijd die hierboven genoemd werd: Opera laadt
alles in een keer en verbetert vervolgens de weergave. Met dank aan Floris voor
het mij erop wijzen.
Hoewel het behoorlijk subjectief is lijkt Opera snel databases te kunnen
ondervragen. Dit is een indruk, omdat ik nooit de daadwerkelijke antwoordtijd
heb bekeken. Opnieuw geldt dat dit op bescheiden PC's kan worden waargenomen.
Op een snelle machine is dit veel minder duidelijk.
Opera voorziet je van een enorme lijst met bookmarks. Je kunt ermee doen wat
je wilt. Ik bedoel, het eerste dat ik met een browser doe is de standaard
bookmarks verwijderen... maar ik ben dan ook een rare!
Nog een positief punt is de on-line help. Die is behoorlijk compleet en goed
georganiseerd... En hij stuurt je niet naar hun website.
Om nog wat woorden te spenderen aan het menu. Daar zitten ook nog wat leuke
opties in. Je kunt bijvoorbeeld een printvoorbeeld laten maken. Verder kun je
elke x minuten een pagina laten herladen: selecteer gewoon de menu-optie en geef
de tijd aan voor het herladen.
Opera zit vol met dit soort kleine verbeteringen. Vaak simpel, maar erg nuttig.
Een andere handige optie is het overdrachtsscherm. Als je op de actieknop (icoon
van het bestand) klikt terwijl je een bestand download, krijg je een context
menu met vele opties. Je kunt de download hervatten, afbreken ... Opnieuw, heel
handig.
Er is nog veel meer te vertellen over Opera, maar dat zou dit artikel erg lang
maken. De beste manier om het te ontdekken is het te proberen!
De toekomst
De benadering van Opera is interessant, omdat het bewijst dat je over het net
kunt surfen met redelijk kleine programma's. Je hebt geen 40 MB aan bibliotheken
en uitvoerbare bestanden nodig. Dat is één. Erg weinig aanbieders begrijpen dit.
Dit geldt trouwens voor de meeste programma's, niet alleen voor
bladerprogramma's.
Is dat echter genoeg om de zaken binnen afzienbare tijd te veranderen?
Ik hou niet zo van futurologie, maar hoe lang zullen we nog
bladerprogramma's op de huidige manier gebruiken?
Kijk bijvoorbeeld eens naar wat Rebol doet.
Als je deze prachtige lijn 'producten' niet kent kun je eens hier kijken. Maar sinds dat artikel
is geschreven, is Rebol verder geëvolueerd in de richting van lichtgewicht
distributed (verdeelde) programma's. Is dat niet de nieuwe manier van internetgebruik? Rebol heeft al
bewezen dat we bladerprogramma's niet echt meer nodig hebben en distributed computing
zou wel eens de volgende stap kunnen zijn.
Dit betekent niet dat bladerprogramma's morgen al zullen verdwijnen, maar ik
geloof wel dat ze op dieet moeten ...
We kunnen er dan vanuit gaan dat Opera op de goede weg is. Opera heeft
bijvoorbeeld net een overeenkomst gesloten met Symbian inzake mobiele
internetapparaten. Omdat die vrij klein zijn betekent dat dat een
bladerprogramma voor vele verschillende dingen gebruikt kan worden...
Het einde
Niemand is volmaakt... dus ook Opera niet. De benadering is echter
interessant. Of je er wel of niet van houdt ligt aan waar je naar op zoek bent.
Als iemand ergens aan gewend is, houdt hij niet van veranderingen. Desalnietemin
zou je Opera moeten uitprobereren. Onder Linux zijn er niet bepaald
veel grafische bladerprogramma's (of meer precies, ze zijn gebouwd op
dezelfde basis). Je kunt nu een geheel nieuwe hebben, dus probeer het eens.
Bovendien hebben de mensen van Opera laten zien dat ze hun product snel kunnen
verbeteren. We kunnen dus in de nabije toekomst een nog beter bladerprogramma
verwachten.
Dus als je net als ik de rammelende fabrieken zat bent om mee te surfen, ga dan
naar http://www.opera.com en download de
5.0 versie voor Linux.
Leven we niet in een geweldige tijd?
Talkback voor dit artikel
Elk artikel heeft zijn eigen talkback pagina. Daar kan je commentaar geven of commentaar van anderen lezen:
2002-06-08, generated by lfparser version 2.28
![[LinuxFocus-icon]](../../common/images/logolftop_319x45.gif){kind=small}
![[main opera window]](../../common/images/article207/main.gif)