![[LinuxFocus-icon]](../../common/images/logolftop_319x45.gif){kind=small} |
|
|
 |
|
| Bu makalenin farklı dillerde bulunduğu adresler: English Castellano Deutsch Francais Nederlands Turkce |
![[Photo of the Author]](../../common/images/katjasocher.gif)
tarafından Katja Socher <katja(at)linuxfocus.org> Yazar hakkında: Katja LinuxFocus'un Almanya edtörüdür. Tux,sinema ve fotoğraf hoşlandığı şeylerdir. Kendi sayfası bağlantısından bulunabilir. Türkçe'ye çeviri: Ayhan Kanmaz <kanmaz(at)be.itu.edu.tr> İçerik:
|
![[illustration]](../../common/images/illustration221.jpg)
Özet:
Bu makalede Linux maskotu olan Tux kendi ülkesine
yapılacak yolculuğa rehberlik yapacak. Tux büyük bir olasılıkla
yeni ziyaretçiler için bazı kavramları açıklayacak ve
onlara Linux nasıl keşfedebilecekleri konusunda bazı ipuçları
verecek.
|
Merhaba! Ben Tux, Linux pengueni ve henüz az bilgisi olanlar için bu harika ve garip dünyadaki ilk turistlere bugün rehber olacağım. İlk turdan sonra ilgilendiğiniz alanı keşfedebilirsiniz.
Turumda buraya zaten daha önceden geldiğinizi kabul ediyorum zaten Linux sisteminizde çalışıyor. Bu tur paketinin hala çok genel olmadığını ve sizin turunuzu kişisel olarak ayırmak zorunda kaldığınızı biliyorum. Fakat belkide bu size ilk pozitif sürprizdir: oda ayırmak ( Linux kurmak ), gerçekten çok kolaydır! Birazcık zor olabilecek tek taraf bölümlendirme işidir. Eğer yeni dağıtımlardan birini kullanıyorsanız otomatik bölümlendirme herşeyi kolay yapacaktır. Fakat otomatik bölümlendirme yapmak istemiyorsanız tabiki bölümlendirme işlemini kendi başınıza yapabilirsiniz. Bütün dağıtımlarla gelen kılavuz kitaplarını okumak size yardım edebilir. Fakat en sonunda sisteminizi nasıl bölebileceğiniz konusunda tek karar verecek ve nasıl kullanıcağınızı bilecek kişi sizsiniz. Eğer hiç bir fikriniz yoksa işte size bir kaç ipucu:
İyi bir Linux kurulumu için en azından 2 GB disk alanına gereksiniminiz var. Burada kullanıcı adı ve şifresi vermek zorundayız ve
genellikle nerede konaklayacağımıza karar veririz. Eğer
pasaport işleminin önemli olamdığını düşünüyorsanız, buna
otel odasının açkısıymış gibi bakabilirsiniz ( aslında 100% doğru
değil ). Bir tane olmasının iyi olduğunu düşünürseniz, böylelikle
diğer insanlar sizden izin almadan giremezler . Bu yolda kendi
beğendiğinizi seçebilirsiniz, aynı zamanda aynı bilgisayarı
kullanan diğer insanların ki ise tamamen farklı olabilir.
Kendi zevkinize göre kendi dünyanızı yaratabilirsiniz!
Doğru bir hesapla ( kullanıcı adı ve şifre ) herkes penguenin
ülkesine girebilir!
Şifrenizi değiştirmek için bir kabuk açın ( bu windows altında
dos pencerisi açmaya benzer. "Terminal" altındaki menünün
içinden xterm seçerek başlatabilirsiniz.) daha sonra ise passwd
yazın. Daha sonra değiştirmek istediğiniz şifreyi yazmak zorundasınız, daha
sonra ise yeni şifreyi heceleme hatalarını önlemek için
iki kere girmek zorunda kalacaksınız.
Linux büyük küçük harf duyarlıdır buna dikkat etmelisiniz
Eğer mümkünse root olarak sisteme girmekten kaçınmalısınız çünkü
normal bir kullanıcı olarak sisteme zarar verebilme şansınız çok azdır.
Root normal bir kullanıcının yapamayacağı bütün normal
kullanıcıların hesabına erişmek gibi işlemeri yapabilen süper
kullanıcıdır. Öyleyse özellikle eğer sistemde yeni iseniz,
kullanıcı olarak girmek çok daha güvenlidir. Çünkü normal bir
kullancının zarar verebileceği tek şey kendi hesabıdır ve genel
sisteme bir zarar veremez. Eğer normal bir kullanıcı henüz
eklemediyseniz ( istediğiniz kadar kullanıcıya sahip olabilirsiniz. )
bunu yapabilmeniz için iki olasılık:
1) Grafiksel çözüm
Yeniz bir kullanıcı yaratmak için root olmanız gereklidir. Öyleyse
sisteme kullanıcı olarak girmişseniz yeni bir kabuk açın ve su
yazın ve daha sonra root şifresini girin ( veya root olarak sisteme
girebilirsiniz ). Daha sonra ise linuxconf komutunu çalıştırın.
Program başladığında "Users" altında "Config" 'i seçin, daha sonra
ise "User Accounts" altından "Normal"'i seçin ve oradanda "Add".
Şimdi kullanıcının adını yazın, ve seçimlik olarak ait olduğu
grubu,vb ... Daha sonra "Accept" seçeneğini seçin. Karşınıza şifreyi
soran bir pencere çıkacaktır. Şifreyi girip "Accept"'i seçin.
Tekrar bir pencere çıkacaktır ve buna yine şifreyi yazın ve
"Accept"'i seçin. Artık yeni kullanıcı adı yaratıldı ve root
olarak sistemden çıkabilirsiniz.
2) Kabuk kullarak çözüm
Önce root olmalısınız ( yukarıda nasıl root olabileceğiniz yazıyor).
Bir kabuk açın ve useradd yazıp yeni hesap için bir kullanıcı
adı yazıp enter tuşuna basın. Diğer adımda ise yeni bir şifre vermek
zorundasınız. Bunun için passwd yenikullanıcıadı yazın.
Şifre doğrulamalarını yaptıktan sonra "passwd: all
authentication tokens updates successfully" mesajını almanız
gerekmektedir. Artık yeni kullanıcı oluşturuldu, sistemden root
olarak çıkmak için exit yazın. Eğer tekrar root olmanız
gerekiyorsa su komutunu yürütebilirsiniz.
Normal kullanıcı olmak için tekrar exit yazın
Diğer sistemlerdeki gibi nakliye olarak fare
ve klavye kullanacaksınız. Fakat Linux ile üç tuşlu fare
kullanmak çok yaygındır. Genellikle iki tuşlu fareler
her iki tuşa aynı anda basıldığında üçüncü bir tuş çalışıyor
kabul edilerek üç tuşlu gibi çalıştırılabilir ve üç tuşlu farenin
çok daha rahat olduğunu göreceksiniz.
Ortadaki tuş seçtiğiniz daha önce taranmış ve sol tuşla seçilmiş
bir yerin kopyasını verebilir. Bu çok hoş ve sık kullanılan bir
özelliktir.
Beş yıldızlı otelden ucuz ve basit bir otele hatta bir kamp çadırına kadar bütün konaklama çeşitlerini seçebilirsiniz. Hepsi size kalmış. Boş disk alanı ve zevkinize göre konaklamayı seçebilirsiniz ve istediğiniz zaman bunun değiştirebilmeniz mümkündür. Sisteme girdiğiniz zaman görüntü yötenicisi ile menü listesinden istediğiniz oteli seçebilirsiniz. Popüler seçenekler Gnome, KDE, window maker, fvwm, icewm,... Otelinizi gerçekten çok dikkatli seçmeniz gerekir çünkü iyi bir tatiliz konaklama yerini ne kadar sevdiğinize bağlı olduğunu biliyoruz.
Özellik olarak seçtiğiniz konaklama yerinde bulacağınız herşey
sanal masaüstleridir. Sisteme genellikle bunlardan dört tane gelir
ancak isterseniz bunları değiştirebilirsiniz. Böylelikle, bir masaüstünüzü
internette sörf yapıp e-postalarına cevap vermek için kullanabilirsiniz,
diğerini ise grafik işleme programı olan gimp ile değişik grafikler
yaratmak için kullanabilirsiniz, ötekinde ise yine e-postalarınızı
yazabilir, en sonuncusunu da istediginiz iş için ayırabilirsiniz.
Sizin çalışma ortamınızı ayarlamak için gerçekten çok yardımcı olur.
Bir odadan diğer bir odaya gitmek için sayfa numarasının üzerine
tıklamanız yeterlidir.
Seçeneğin çok büyük olduğunu göreceksiniz. Eğer gnome veya kde masaüstlerinden birini tercih etmişseniz, farenin sol tuşu yardımıyla panelin sol alt köşesine tıklayarak ulaşabilirsiniz. Diğer konaklama yerleri içinse ekranın boş bir tarafında fareye tıklayarak menüye ulaşabilirsiniz. KDE ve Gnome'da genellikle yüklenen yeni programlar otomatik olarak menünüze eklenirlerken pencere yöneticileriyle kendi menülerinizi kendiniz yenileyebilirsiniz. Yine de seçeneğinz aynı olabilir.
Daha önce Windows dünyasında bulunduğunuz gibi herşeyin benzer bir
şekilde olduğunu göreceksiniz. Daha önce haklarında çok yazıldığı
ve bir çok belgesi olduğu için ( sadece yardım tuşunu tıklayın
www.gnome.orgve
www.kde.org adreslerini inceleyin)
burada bunlardan daha fazla sözetmeyeceğim.
İyi söylemek istediğim birşey var :
Yapılandırmada fareyi ayarlarken benim gerçekten hoşlandığım
"sloppy mouse" (KDE'de "focus follows mouse" , Gnome'da ise
enter only "when does mouse pointer affect the input focus?"
cevap olarak seçilmelidir.)
ayarını deneyin. Sistem ilk kurulduğunda zaten
windowsda çalıştığı gibi "click to focus" ayarı ile gelir.
Yeni ayar ilk başta değişik gelebilir ancak belirli bir zaman
sonra muhtemelen onsuz yapamayacağınız bir ayar olacaktır...
Belki de Windows ülkesine benzer şeyler istemiyorsunuz ve buna benzeyen yerler için endişeleniyorsunuz. Bir sürü başka seçeneğiniz var! Pencere yöneticileri genellikle daha az özelliklidir ve simgeleri doğrudan olarak arkaplan üzerinden hareket ettiremezsiniz. Bir sürü pencere yöneticisi vardır, ve hoşunuza gideni bulmak için onları deneyebilirsiniz. Bunların hepsi istediğiniz gibi sizin sevdiğiniz gibi kişiselleştirilebilir gör ve hissete sahiptir.
Bu grafik olarak çok hoş tasarlanmış gör ve hissete sahip bir pencere yöneticisidir. Bununla ilgili daha fazla konuşmamamın tek nedeni zaten Georges' un bunu anlatmasıdır. Öyleyse, Window Maker, the spirit of NeXTStep adresine gidin ve son kararınızı vermeden önce bu fantastik pencere yöneticisini gerçekten denemelisiniz.
Diğer hoş ve çok bilinen pencere yöneticisi IceWm'dir.
Görünüşünü değiştirmek için ayar dosyalarını değiştirmenin
gerektiği çok az masaüstü yöneticilerinden biridir. Ayarlamak
için ~/.icewm dizinini açıp aşağıdaki dosyaları kopyalayın:
cp /usr/X11R6/lib/X11/icewm/preferences
~/.icewm/preferences
cp /usr/X11R6/lib/X11/icewm/toolbar ~/.icewm/toolbar
cp /usr/X11R6/lib/X11/icewm/winoptions
~/.icewm/winoptions
Şimdi bu dosyaları istediğiniz şekilde değiştirmek zorundasınız.
Bu makalenin konusu bunun anlatılması olmadığından tek
söyleyebileceğim şey: dosyalarla oynayın.
Ne çeşit bir otel seçmiş olduğunuz önemli değildir. Oda servisi
tercihi konusunda tamamen özgürsünüz. Linux altında çalışan birçok
dosya yöneticisi vardır. Onlarla dosya kopyalayabilir, silebilir,
yerini değiştirebilir veya ne yapmak istiyorsanız onu yapabilirsiniz.
Sizin için yeni bir kavram izin kavramı olabilir. Linux'da
bütün kullanıcıların kendi dosyalarını sakladıkları dizinleri
vardır. Tabi ki, bilgisayarınıza bağlanan başka birilerinin sizin
dosyalarınızın bazılarını veya hepsini görmesi için hoş olabilir.
Bazen gerekli bazı dosyalara insanların yazmasına izin vermek
kullanışlı olabilir. Eğer yazılabilir ve çalıştırabilir bir dosyanız
varsa ve bilgisayarına bağlanan insanların o dosyayı çalıştırmasını
istiyorsanız diğerlerine çalıştırma hakkı verebilirsiniz. Bazen herkese
hak vermek bazen sadece bazılarına hak vermek istersiniz. İşte
bu Linux'un farklılığıdır siz kendinizinkine sahipsiniz, özelleştirilmiş
bir grupun da hakları olabilir bütün diğer kullanıcılar gibi.
Eğer root iseniz istediğiniz gibi gruplar oluşturabilirsiniz.
İnsanların dosyalarını görmelerine izin vermek için kendi
ev dizininizde okuma ve çalıştırma hakkı vermelisiniz çünkü
diğer türlü sizin dizininize ulaşamyacaklardır. Daha sonra
bütün dosyalarınıza kimin ne kadar ulaşabileceğine kara verebilirsiniz.
Konqueror örnek olarak internette gezinti de yapabiliceğiniz
güzel bir masaüstü programıdır, ancak buna benzer bir sürü
vardır.
Tux ülkesine ilk yolculuğunuzda oda servisinin hoşunuza gitmesi
muhtemeldir ancak daha sonra daha çok geldikçe, kabuk ile
işlemleri çözmenin daha uygun ve hoş olduğunu göreceksiniz.
Birçok kere tekrar eden işlemler için kabuk programlama
kullanabilirsiniz. Ayrıca komutları ve sözcükleri bitirmek
için (otomatik tamamlama) Tab tuşunu kullanabilirsiniz ve daha
önceki komutlara ulaşmak için ok tuşlarını kullabilirsiniz.
Kabuk ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Manuel
Muriel Cordero'nun yazdığı şu iki makaleyi okuyabilirsiniz:
Basic
UNIX commands and GNU file utilities.
Ve tabiki benim ve Guido'nun Kabuk programlama ile ilgili
şu makalesini okuyabilirsiniz:
Shell
Programming.
Diğer insanların ev dizininde değişiklik yapmamasını istiyorsanız tek yapabileceğiniz işlem dosya hakları değildir, eğer bir yere gidecekseniz ve bilgisayardan çıkmak istemiyorsanız ekranı kilitleyebilirsiniz. Sadece kabuk ekranında xlock yazarak ekranı kilitlersiniz, geri döndüğünüzde ise tekrar bilgisayarı kullanmak için şifrenizi girmeniz gerekmektedir. Daha sonra aynı şekilde kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.
Evde kalmak zorunda kaldığınızda ve sevdiklerinize birşeyler
yazamazsanız veya posta kartı göndermezseniz tatiliniz ne olur.
Tabi ki bu penguen diyarında sorun değildir.
Basit mektuplar yazmak için çeşitli programlar bulabilirsiniz.
Serbest olarak kullanılanlardan bazılar şunlardır: Ted,
Kword, Abiword , Staroffice... Bazı satın alınabilinenler ise
Applixware ve WordPerfect.
Eğer bu programları sadece evde kullanacaksanız ve mektup
bankaya veya arkadaşınıza mektup yazmak gibi işlerde kullanacaksanız
bunun için bütün uygun programlar işinizi görecektir. Size uygun
gelen birini kullanabilirsiniz. Ted için şu makaleyi okuyabilirsiniz:
Discovering Ted.
Kword ve Abiword'le ilgili olarak şu anda Kword'un daha az
özelliği olduğunu ancak Abiword'un daha az kararlı olduğunu
söyleyebilirim. Fakat her ikisi de hızlı gelişen araçlar ve gelecekte
güvenilir ve gelişmiş araçlar olacaklar. StarOffice birçok özelliği
destekler ancak birçok insan sevmez çünkü oldukça hantaldır. (
iki makeleyi okuyabilirsiniz.
The StarOffice Suite and StarOffice for Linux).
Bunlarla uğraşın ve size uygun olup olmadıklarını görün. Applix veya
WordPerfect'de satın alabilirsiniz. Ben daha önce hiç WordPerfect ile
çalışmadım, bu nedenle sadece Applix ile ilgili birşeyler
söyleyebilirim. StarOffice'den daha fazla özelliğe sahip ve
çalışırken kendimi çok rahat hissettim. Fakat bu karara kendiniz deneyerek karar verin.
Tabi ki bunlardan başka sunum araçları, hesaplama tabloları,
adres defterleri ve planlama araçları da Linux'da bulunmaktadır.
knote diye adlandırılan ve benim gerçekten sevdiğim ve post-it sticker'a benzeyen bir program vardır. Bir sürü notu açık olarak ekranınızın değişik yerlerinde tutabilirsiniz. Unutmamanız gereken önemli randevularınızı veya yapmak zorunda olduğunuz acil işleri yazmak her zaman iyidir.
Pdf dosyalarını okumak: xpdf olarak adlandırılan programı kullanabilirsiniz. Kabuk ekranında xpdf yazıp daha sonra açmak istediğiniz dosyayı yazmanız yeterli olacaktır veya dosya yöneticisinden açabilirsiniz. Diğer bir olasılık ta acroread programını acroread yazıp daha sonra açmak istediğiniz dosyayı yazarak çalıştırmanızdır.
Internet & E-posta: Tabiki internette gezinmek
sorun değildir. Konqueror'dan dosya yöneticisi olarak daha önce
söz etmiştim, ancak aynı zamanda her geçen gün daha popüler olan
bir internet tarayıcıdır. Diğer tarayıcılar örnek olarak Netscape
ve Operadır.
Ve birkaçtane e-posta programı vardır, kmail, netscape, mail, mutt, ...
Belki sadece e-posta yazmak istemiyorsunuz ve aynı zamanda
bazı resimler ve belgeler de göndermek istiyorsunuz. Bunların
hepsini biraraya koymak ve sıkıştırmak güzel olur. Böylelikle
veri çok yer kaplamaz.
Güzel, eğer onları tux ülkesine göndermek istiyorsanız sıkıştırmak
için sadece şunu yazın:
gzip dosyaadi.uzt.
Daha sonra sıkışmış dosya şu şekilde olacaktır:
dosyaadi.uzt.gz. Eğer
sunshine.jpg dosyanı sıkıştırmak istiyorsanız şunu yazın:
gzip sunshine.jpg
ve artık
sunshine.jpg.gz olarak kayıt olacaktır.
Biraz daha fazla sıkıştırmak için bzip2 kullanabilirsiniz. Daha fazla
bilgi için
man bzip2 sayfasına gözatın.
Birçok dosyayı bir arşiv dosyası yapmak için için
tar komutunu şu şekilde kullanabilirsiniz:
tar -cvf dosyadi.tar dizinler/dosyalar
sunshine.jpg ve moonlight.jpg dosyalarını resimler.tar olarak
kaydetmek istersen
tar -cvf resimler.tar sunshine.jpg moonlight.jpg.
Dosyaları beraberce paketleyip sıkıştırmak içinse
:
tar -cvfz dosyalar.tgz dosya1.uzt dosya2.uzt
cvfz seçenekleri c arşiv yarat, z sıkıştır, f dosya.tgz
yap,ve v ise dosya adlarını ekrana görüntüle seçenekleri için kullanılır.
Böyle bir arşiv dosyasının içerine bakmak için:
tar -tfz dosya.tgz
t parametresi arşiv dosyasının içeriğini verir.
gz dosyalarını açmak için sadece şunu yazın:
gunzip dosya.ext.gz.
gunzip sunshine.jpg.gz komutu
sunshine.jpg dosyasına ulaşmak için kullanılır.
Artık sunshine.jpg.gz dosyası olmayacaktır.
Arşiv dosyasını açmak için:
tar -xvf dosyasını.tar.
x arşiv dosyasını aç demektir.
Sıkıştırılmış ve paketlenmiş bir arşiv dosyasını açmak içinse:
tar -xvfz dosya.tgz
x dosyayı açmak için kullanılır.
Eğer dosyayı dışarı veya hem içeri hem dışarı gönderecekseniz
penguen ülkesinde şu komutu kullanmak iyidir:
zip. Öyleyse şunu yazın:
zip -r dosyaadi.zip dosyalar.
sunshine.jpg ve moonlight.jpg dosyalarını
pictures dosyası olarak kaydetmek için şunu yazın:
zip -r pictures.zip shunshine.jpg moonlight.jpg.
-r parametresi sadece dosyaları değil aynı zamanda dizinleri de
sıkıştırmak için kullanılmıştır.
ziplenmiş dosyayı açmak için:
unzip dosyaadi.zip.
Bu ve benzeri işleri yapabilmek için tasarlanmış gnozip gibi grafiksel programlar vardır.
Buraya kadar ulaştınız ve sizin için doğru konaklamayı buldunuz ve diğerleri ile nasıl etkileşebileceğini biliyorsunuz. Tatilinizin hoşunuza gitmesini istiyorsunuz, peki aktiviteler nelerdir ?
Birçek turist buraya geldi çünkü programlama yapmak
veya nasıl programlama yapıldığını öğrenmek istiyorlardı.
Ve gerçekten Linux bunun için bir cennet gibidir. Birçok
programlama dili kullanılabilir ve bunların çoğu da ücretsizdir.
Sadece bunları indir ve yükle. Tek gereksinimin olan şey
bir metin editörüdür. Metin editörü olarak kullabilecekleriniz:
nedit, vi, emacs, kedit, kate,
joe.....
( Bu makaleleri okuyun: nedit ve vi eğer hoşunuza giderse.)
Eğer yorumlayıcı kullanan bir dil ise ilk satırında yorumlayıcısının
yolu olmalıdır. Daha sonra programı yazın, kaydetin ve ona çalıştırma
hakkını verin.
. Eğer derlenen bir dil ise çalıştırmadan önce derlemeniz gerekir. Çalıştırmak
için sadece ./yazdığındosyaadı demeniz yeterlidir.
Birçok dil için başlamanıza yardımcı olacak çok güzel kaynakları Internet
üzerinde bulabilirsiniz.
Eğer Perl ile ilgileniyorsanız Guido'nun Perl ile ilgili makalelerini
okuyabilirsiniz:
:
Perl part I
Perl part II
Perl part III
Örnek:
Perl'de (yorumlayıcı ile çalışır) ilk satır şöyle olmalıdır:
#!/usr/bin/perl
C ( derleyici ile çalışır ) ile yazılmış bir programı derlemek için:
gcc -Wall -o finalprogram dosya.c
Eğer buraya sadece eğlence için geldiyseniz, bunun içinde bir sürü
program var. Çizim yaparak yaratıcı olmak istemeniz veya sadece
güzel müzikler dinlemek istemeniz farketmez, oyun oynamak için veya
ne yapmak isterseniz onun için uygun program vardır. Kaçırmamanız gereken
gerçekten güzel Gimp, Sketch, Blender gibi grafik programları vardır.
Hangi programların olduğunu görmek için aşağıdaki bağlantılara
bakabilirsiniz:
Henüz Linux için Windows kadar çok program yoktur, ancak yasal olmayan yollar ile program kullanmak istemiyorsanız Linux'da kullanabileceğiniz daha fazla program bulabilirsiniz çünkü programların çoğu serbest olarak dağıtılır veya çok ucuzdur.
veya bir yazılım kurmak
Yeni bir yazılım kurmak için öncellikle
root olmanız gerekir.
Programı internetten indirmeden önce dağıtımının CD'sinde olup
olmadığını kontrol edin. Genellikle başlangıç sürecinde yüklenen
daha fazla programı CD'ye koyarlar. Bu CD'nin içindeki yazılımlar
paketler içinde gelirler. İki paket biçimi bulunmaktadır : deb ve
rpm. Burada size daha sık kullanılan rpm biçiminin nasıl açılacağını
anlatacağım.
Paketi kurmak için gnorpm veya kpackage gibi grafiksel programları
kullanabilirsiniz veya "rpm -i" kabuk komutunu kullabilirsiniz.
Başka programları gerektirmeyen paketleri kurmak kolaydır.Sadece şu komutu
yürütün:
rpm -vi paket_adi.rpm
Eğer kurmak istediğiniz paketin çalıması için başka paketler de
kurmanız gerekiyorsa bu biraz daha karışıkdır.
. Eğer programın dağıtım CD'sinde varsa büyük bir olasılıkla
kütüphaneleri de aynı CD'de vardır. Öncelikle programı kurarken
hangi bağımlılıkları istediğini ve hangi hataları verdiğini kontrol
edin.
Mandrake'nin urpmi adında hangi paketlerin hangi CD'de olduğunu
ve bağımlılıklarını bilen bir programı vardır.
"urpmi make"
komutu örnek olarak program derlemek için kullanacağınız
yazılım programı make' i sistemine yükler.
Programların sürümlerini yükseltmek için -i parametresi yerine
-U parametresini kullanabilirsiniz:
rpm -vU package_name.rpm
rpm ile neleri yüklediğinize bakmak için şu komutu yürütebilirsiniz:
rpm -qia
ve onu tekrar sisteminizden kolaylıkla kaldırabilirsiniz. Sistemden
kaldırmak için sadece -e parametresini kullanmak gerekmektedir:
"rpm -e paket_adi."
İnternetten bir paket:
İnternetten indirdiğiniz bir paketi yüklemenin zor kısmı, sizin
sistem için nasıl yüklendiğini izlemeniz gerektiğidir.
. Farklı dağıtımlar arasında bir paket çalışabilir veya
çalışmayabilir. Diğer durum için yukarıda anlatılan durum
geçerlidir.
Kaynak koddan yükleme:
Çok korkunç geldiğini biliyorum ama aslında oldukça basittir:
- Paketi Aç
- README veya INSTALL dosyasında yazan talimatları uygulayın.
Genellikle şu şekilde işe yarar:
- tar zxvf dosya.tar.gz
- dosya açıldıktan sonra yaratılan dizine gidin.
- run ./configure
- run make
- run make install
Hangi dosyaların make install ile yüklendiğini görmek isterseniz,
make -n install komutunu yürütebilirsiniz.
Okuyabileceğiniz mevcut birçok doküman vardır:
Linux Linus Torvalds kendi odasında oturur ve ufak bir program
yazmaya başladığında bundan 10 yıl önce başladı ve bu ufak program
10 yıl içerisinde tam olarak gelişmiş bir işletim sistemine dönüştü.
Başlanılmasının tek nedeni mevcut işletim sistemlerinin üstesinden
gelmek, bilgisayarın çalışmasını daha iyi anlamak için bir eğlence idi
ve bir sürü insanın sadece kullanmak için geliştirdiği çok büyük
bir projeye döndü.
İlk zamanlara göre birçok şey değişti ancak ruh ve felsefenin birazı
hala ayaktadır. İşletim sisteminde olduğu gibi Linux için yazılmış
birçok yazılım özgür yazılımdır ve genel kamu lisanslıdır.
Bunun anlamı sadece kaynak kodları görmek değil aynı zamanda onlar
üzerinde istediğiniz gibi değişikler yapabilmektir.
Kaynak kodları özgürce açmak ve paylaşmak yardımıyla doğru
işler tekrar kullanabilir, yeni şeyler yaratmak için kullanılacak
geçen süre böylelikle yapılan işlerin tekrarlanmaması ile harcanmış olur.
Dünyanın her yerindeki insanlarla birarada çalışmak programı
kendi yapısı içinde çalışmak (büyük), programı çok modüler yapar.
Bütün bunlar hala gelişmekte olan Linux işletim sistemini çok
esnek yapar.
Birçok projede çalışan gönüllü insanlar işlerinde veya evlerinde
kullanımlarında zorunlu oldukları için değil Linux felsefesini
ve ruhunu sevdikleri için çalışırlar.
Umarım yolculuğunuzdan hoşlandınız ve buraya tekrar tekrar
geleceksiniz ve belki burada tamemen oturmaya karar vereceksiniz
belkide doğal bir gün geçireceksiniz.
Her nasılsa Yılbaşı çok uzak değil, öyleyse neden Noel Baba'ya
mektubunuzun içine bir yolculuk koymuyorsunuz veya arkadaşınıza
hediye olarak vermiyorsunuz!?! Eğer birazcık açık görüşlü iseniz ve
ilginç bir tatile hazır hissediyorsanız, bu sizin için harika bir
yolculuk olabilir.
Sadece eğlenmeye bakın!
|
|
Görselyöre sayfalarının bakımı, LinuxFocus Editörleri tarafından yapılmaktadır
© Katja Socher, FDL LinuxFocus.org Burayı klikleyerek hataları rapor edebilir ya da yorumlarınızı LinuxFocus'a gönderebilirsiniz |
Çeviri bilgisi:
|
2002-11-02, generated by lfparser version 2.27
